Woord

In Artikel

Betekenis

5-K's

XXIVd

Kesh, Kirpan, Kachhehra, Kanga, Karha.

Adh marg

XIXg

Hindoe ceremonie van het breken van de aarden pot gebruikt bij het wassen van het dode lichaam met het slaken van droevige kreten halverwege de weg naar de plaats van crematie.

Adi Granth

Bijlage A

Oorspronkelijke naam van de SGGS.

Akal Purkh

XXIVp

Tijdloos Wezen

Akal Takht

Inl., Vp, XXVII,

De zetel van de opperste tijdelijke autoriteit voor Sikhs.

Akhand Path

IX

Het ononderbroken-non-stop lezen van de gehelen Goeroe Granth Sahib.

Amrit

XXIV

Suikerwater (nectar) gebruikt bij de sikh doopceremonie.

Amrit ceremonie

XXII, XXIV

Sikh doopceremonie.

Amrit Vela

IVa

Behorende tot God of Goddelijk. 'Ambrosial hours' (eng.) ~ 3 uren voor zonsopkomst. Ook: Amrit.

Amritdhari

Vq

Gedoopte Sikh, man of vrouw, zie ook Khalsa.

Amritsar

IVc

Heilige reservoir rond de Gouden Tempel in Amritsar.

Amritsar

Vp

Stad in de Punjab. Wordt vaak gezien als centrum van het Sikhisme.

Anand Karay

XVIIIk

Huwelijks ceremonie conform sikh gebruiken. Ook: Anand Karaj. Letterlijk: Vreugdevolle Gebeurtenis. Zie ook Anand Sanskar

Anand Sanskar

XVIII

Huwelijks ceremonie. Letterlijk: Vreugdevolle Ceremonie.

Anand Sanskar is formeler dan Anand Karay.

Anand

IVb, VIIIe,

X, XI, XIIb,

XV, XVIIa,

XVIIIj, XIXe,

XXIVj

Ook: Anand Sahib. De eerste vijf en de laatste Stanzas van de SGGS.

Anandpur

XXIVp

Ook Anandpur Sahib. Plaats in de Punjab waar de eerste Sikh doop plaatsvond. Zie ook Kesgarh Sahib.

Ardas

Legio

Formele smeekbede. Letterlijk: Smeekbede of gebed. In de praktijk is het een gebed dat in het kort het gehele gamma van de Sikh geschiedenis en een opsomming van alles wat in het Sikhisme als heilig wordt beschouwd bevat. Delen van de Ardas zijn oproepen en bedes voor het vergunnen van kracht en deugd.

Arti

Vd

Hindoe ritueel “ceremonie van het licht”. Diverse artikelen ( parfum, een bloem, water, een lamp met vijf lonten, een kamfer lamp of andere zaken) worden geofferd door ze in cirkels kloks-gewijs te bewegen voor de godheid. Tegelijkertijd klinkt een belletje en wordt gemiditeert over de vorm van de godheid. De ceremonie kan van 5 tot 30 minuten duren.

Baghauthi

IVc

Kracht van God. Letterlijk: Zwaard.

Bani

Bijlage A.

Teksten uit / Leer van de SGGS.

Bhadan

XVId

Hindoe ritueel van het scheren van het hoofd bij de dood van een ouder.

Bhog

VIIf, XI, XIXe,

Het afsluiten van de lezing van SGGS of van een sikh dienst of ceremonie.

Bijbel

XVId,

Heilig boek van de Christenen.

Chaupai

IVb, XXIVj

Ook: Benit of Bainti Chaupai of Chaupai Sahib. Deel van de Dasam Granth door de 10de Goeroe

Chaur

IVc3

Handvat met lange haren aan een eind. Whisk (eng) te vertalen als als waaier.

Chuny

XVIIIf

Soort 'verlovings' ceremonie waarbij de toekomstige schoonfamilie (zonder de bruidegom) het huis van de schoondochter bezoekt en deze geschenken aanbiedt. Zie ook Sagan.

Darshan

Vb, Vk

Advies zoeken bij - of vereren van SGGS of het aanschouwen van de heilige schrijn.

Dasam Granth

Bijlage A

Geschrift van de 10de Goeroe, Goeroe Gobind Singh. Zie ook:  Chaupai

Dharma

IVc1,

Geloof en gerechtigheid.

Dhirmal

XXIVq,

Kleinzoon van de 6e Goeroe, Goeroe Har Gobind. Dhirmal was afvallig.

Diva

XVId, XIXg

Hindoe ceremonie van het aanhouden van een olielamp tot 360 dagen na de dood in het geloof dat dit het pad voor de overledene verlicht.

Diwan

VIIf,

Een religieuze gebeurtenis of bijeenkomst.

Dohira

IVb,

Gebed, deel van de Goeroe Granth Sahib.

Ekadashi

XVId,

Hindoe gebruik van het vasten bij nieuwe of volle maan.

Fateh

Vl, XV, XVIr, XVIIi, XXIVn,

Leuze op het einde van de dienst van de congregatie. Letterlijk: Overwinning.

Foori

XIXg,

Hindoe ritueel van het in rouw zitten op een stro mat voor een bepaalde periode.

Gayatri

XVId,

Hindoe gebed ter ere van de zon.

Gharaa

IXc

Ook: Kumbh. Aarden waterpot of schenkkan.

Gita

XVId,

Spiritueel geschrift uit het Hindoeisme.

Granth

Legio  

Volledig: Sri Goeroe Granth Sahib ji. Afkorting: SGGS. De levende Goeroe belichaamd door het heilige boek.

Granthi

Vb, XVIIa,

Bewaarder van de SGGS. Ceremonieel lezer van de SGGS. De taken van de Granthi komen overeen met die van Pastoor of Dominee met uitzondering van de functie als intermediair tussen God en gelovigen.

Gurbani

V, VIc, VIIb, VIII, XVIIIi, XIXa,b, XX, XXIVf,p

Heilige Sikh geschrifen/teksten.

Gurdwara

IVc1, V, XIIIc, XIV, XVIIa, XIXe, XXI, XXIVp, 

Sikh tempel. Ook Gurduwara of Gurduara. Letterlijk: Deur of poort naar de Goeroe.

Gurmat

Vd,e,f, IXc, XIIIb, XIXe, XXIVq,

In overeenstemming met de leer van de Goeroe. Zie ook: Manmat.

Gurmatta

XXVI,

Heilige beslissingen/verordeningen genomen door de panth.

Gurmukhi

VIIIb, XVIg, XXIVb,

Taal of eigenlijk schrift waarin SGGS is geschreven.

Goeroe Panth

XXII, XXIIIa

Praktijk van de leer van de Goeroes. Letterlijk: Goeroes weg of pad

Hom

XVId,

Het Hindoe ritueel van het doen branden van een ritueel vuur om er nu en dan geklaarde boter, voedsel korrels e.d. in te werpen om de goden gunstig te stemmen voor het vervullen van een doel.

Hukam

VII, VIIIc,e, X, XV, XVIIa, XXIVg,s

Hukam ontvangen is het ontvangen van een order van SGGS. Letterlijk: Goddelijke wil. Je kunt dit ook zien als raad krijgen of inspiratie ontvangen (de enige order die je feitelijk kunt ontvangen is het je herinneren van de Naam van God).

Jaap

IVb, XXIVj,p

Deel van de Dasam Granth (geschrift van de 10de Goeroe).

Jag

XVId,

Hindoe ceremonie waarbij offerandes worden gepresenteerd.

Japji

IVb, VIIIe, XXIVj,p

Eerste deel van Goeroe Granth Sahib. Ook: Japuji.

Janeau

XVId,

Hindoe initiatie symbool; Gewijde draad, Wordt gedragen (als sjerp om een schouder, schuin over de borst) door Hindoes bij bepaalde ceremonies.

Ji

Legio

Soort beleefdheidsvorm vorm. Komt achter de naam (b.v. Goeroe Granth Sahib Ji,).

Kachhehra

XIXe, XXIVp,

Halflange (onder-) broek, soort boxer-short of bermuda, die met een passend touwtje om het middel word vastgemaakt. Word meestal gedragen als ondergoed. Een van de 5-K's.

Kalgi

XXIVn

Aigrette; een toefje veren als versiersel, in dit geval op de tulband.

Kanga

XIXe, XXIVd,p

(houten) Kam. Een van de 5-K's.

Kapal Kriya

XIXe

Hindoe ritueel van het doorboren van de schedel een half uur of zo nadat de brandstapel in brand staat met een staaf of iets anders in het geloof dat dit de bevrijding van de ziel betekend.

Karha

XXIVd,p

(ijzeren) Armband, Een van de 5-K's.

Karhah Prasad

XII

Heilige Pudding. Uitgedeeld bij beëindiging van elke dienst in de Gurdwara.

Karma

XXIVp

Het principe dat het resultaat van acties terugkomt bij de persoon die ze uitvoert. Iets (goed of slecht) wat voorbestemt is voor een persoon.

Kaur

XVIi, XVIIa

Toevoeging bij meisjesnaam. Letterlijk: Prinses. Zie ook: Singh

Kesh

XIXe, XXIVd,p

Ongeknipt of ongeschoren haar. Een van de 5-K's.

Kesgarh

XXIVp

Ook Kesgarh Sahib. Plek in Anandpur waar de eerste sikh doop plaatsvond.

Kesgarh

Vp

Ook Kesgarh Sahib. Naam van een van de 5 Takhts.

Khalsa

Legio

Gedoopte Sikhs. Zie ook Amritdhari.

Khalsa Panth

XXIVp

Gemeenschap van Gedoopte Sikhs. Ook: Panth.

Khanda

Vr, XXIVk

Een rechte dolk of kort zwaard met convexe snijkanten aan weerszijde die leiden naar schuine snijkanten die in een punt samenkomen.

Khiah

XVId

Hindoe ritueel van het aanbieden van voedsel aan priesters -Brahmins- de de maan verjaringen van het overlijkden van een voorvader.

Kirpan

XIIb, XVIIf, XIXe, XXIVd,p,

Een (symbolische) kleine kromme dolk. Een van de 5-K's. Oorspronkelijk een kromzwaard.

Kirtan

V, Vib,c, VIIb, XV, XIXe,

Het devoot zingen van hymnes door een groep of individu.

Kirtan Sohila

Zie: Kirtan en Sohila

Khoa

Bijlage A

Gestolde of verdikte melk. Zie ook: Pind

Kiria

XVId, XIXg,

Ook: Kirya Karam. Hindoe ritueel van het afsluiten van de overlijdings ceremonie met het serveren van een maaltijd en het doen van offers op de manier van shradh.

Koran

XVId,

Heilig boek van de moslims.

Kuttha

XXIVp,

Vlees van een dier dat op Moslim wijze is geslacht of bereid. Halal vlees.

Lavan

XVIIIj,

Compositie van Guru Ram Das ji, deel van SGGS, Gebruikt in de huwelijks ceremonie.

Mahla

IVb,

Ook: Mahala, Mahalla, Mala of Mehla. Geeft samen met een getal de Goeroe aan die de daaropvolgende verzen heeft gecomponeerd. Zie ook: Rag Mala

Manji sahib

Vc

vlakke lage lezenaar

Manmat

Vf,n,o, VIIa, IXc, XVIIc, XVIIIg,h, XIXg,

Strijdig met de leer van de Goeroe. Zie ook: Gurmat.

Maryada

Zie: Rehat Maryada

Matta

XXVIa,

Resolutie of besluit. Zie ook: Gurmatta en Gurmat.

Minas

XXIVq

Volgers van de eerste zoon, Prithi Chand, van Goeroe Ramdas, de 4de Goeroe, die afvallig was. Letterlijk: bedrieglijk.

Mul Mantar

XXIVo,

Ook: Mool Mantra. Basis-geloofsovertuiging, kern-lied/gezang/hymne. Begin van SGGS, eerste deel van Japji Sahib.

ik aunkar satnam karta purakh nirbhau nirwair akal murat ajuni saibhang gur prasad

Mundawani

IVb, XIa

Deel van de SGGS door Goeroe Arjan Dev ji, de 5de Goeroe, in de post-raga sectie.

Naam

III, IVa,c, XXIVo,

Gods essentie of Goddelijke identiteit of Soort hoger bewustzijn.

Nankana

IVc1,

Ook: Nankana Sahib. Geboorteplaats van Goeroe Nanak, de 1e Goeroe.

Nagara

Vs

Grote Trom.

Negen schatten

IVc1,

Ook: Negen rijkdommen (Nau Nidh). Uit het Hindoeïsme, de 9 spirituele schatten: 1. Diep geloof, 2. God gehechtheid, 3. Tevredenheid, 4. Onthechting (van aardse zaken), 5. Totale onderwerping aan Gods wil. 6. Evenwichtigheid (van geest), 7. Eeuwige vreugde, 8. Blijde verwondering, 9. Op God gerichte, ontwakende ziel (overwinning van het ego).

Nihang Singhs

Vr

Ook: Akalis. Een beroemde en prestigieuze gewapende sikh orde.

Nishan

Vr

Ook: Nishan Sahib. Sikh vlag die een Gurdwara kenmerkt.

Panth

Legio

Letterlijk: 1. Weg of Pad, 2. Gemeenschap

Parmeshar dita bana

XVIIa

uit SGGS; Sorath M. 5, Goeroe Granth Sahib p.628. Gezongen bij blijde gebeurtenis (b.v. geboorte)

Patal

XVId

Het Hindoe ritueel van het doneren van voedsel in het geloof dat dit de honger stilt van de vertrokken ziel.

Pauri

IVb, VIIe

Hymne of deel van een tekst in de SGGS. Ook: Pouri, Pauree. Zie ook: Shabad.

Pind

XVId, XIXg

Het Hindoe ritueel van het schenken van klonten rijstmeel, havermeel, gerstkoeken of gestolde melk (khoa) aan de familie van de overledene tot tien dagen na de dood. 

Pitar

XIVd,

Hindoe gebruik van aanbidding van voorvaderen

Pournashi

XIVd,

Hindoe gebruik van vasten op bepaalde dagen.

Punjab

Bijlage A.

Oorspronkelijk: Streek in NW van India en O van Pakistan. Nu: naam van een provincie in India (oost Punjab) en in Pakistan (west Punjab)

Punjabi

XVIg, XVIIIf, XXIVp,

Taal gesproken in de Punjab

Rag

XVIIIj,

Ook: Raga. Set van regels hoe een muzikale compositie te construeren.

Rag Mala

Xia,

Ook: Raga Malar of Malaar. Een van de Ragas in de SGGS

Ragi

XVIIIj,

Zanger die in de dienst de teksten zingt.

Ram Rai

XXIVq,

De oudere broer van Goeroe Harkrishan Sahib, Zoon van Goeroe Har Rai ji, Geëxcommuniceerd en onterft vanwege zijn anti-Guru Char activiteiten.

Rehat

IVc, XXIVp

Leef- of gedragsregels.

Rehat Maryada

Legio

Document met Sikh gedragsregels en gebruiken.

Rehras

IVb, Vb

Zie: Sodar Rehras. Een van de avondgebeden, bij zonsondergang.

Romala

Vc, Xib, XVIIc

Kleed van gepaste grootte om de SGGS te bedekken.

Sadharan Path

VIII

Het normaal, onderbroken lezen van de gehele SGGS.

Sagan

XVIIIf

Soort 'verlovings' ceremonie waarbij de toekomstige schoonfamilie,  zonder de bruid, het huis van de schoonzoon bezoekt en deze geschenken aanbiedt. Zie ook: Chuny.

Sahib

Legio

Een teken van eer en respect. Betekend: Heer of Meester.

Sardar

Bijlage A

Heer of Mijneer.

Sat Sri Akal

Ivc, XV

Letterlijk: Het Tijdloze Wezen is Waar. Leuze als afsluiting van de Ardas of in de dienst. Wordt tegenwoordig ook als groet gebruikt.

Satguru

VIIa

Onsterfelijke vernietiger van duisternis, de werkelijke Goeroe.

Satguru

Naam / aanduiding van de 1e Goeroe Nanak.

Satguru sache dia bhej

XVII

Uit SGGS (Asa M.5, Goeroe Granth Sahib p.396)

Sawayya

IVb

Deel van de Dasam Granth. 10 van de 33 Sawayyas, waarin God wordt beschreven, zijn onderdeel van de ochtend gebeden.

Sewa

XXI

Vrijwillige dienstverlening.

SGGS

Legio

Siri Goeroe Granth Sahib

S.G.P.C.

Inleiding

Het Shromani Gurdwara Parbandhak Committee. Overkoepelend orgaan van de Sikh Gurdwara's.

Shastras

XVId

Een van de heilige schriften van de Hindoes.

Shikha-sut

XVId

Het houden van slechts een pluk haar op het hoofd en het dragen van draad, Janeau.

Shirni

XVId

Maaltijd nemen na Zonsondergang. Moslim gebruik tijdens de vasten.

Shradh

XVId, XIXg

Hindoe ritueel. Het op bepaalde dagen, in de maankalender, ritueel aanbieden van voedsel aan priesters t.b.v. De redding van voorvaderen. Zie ook: Kirya.

Singh

XVIi, XVIIa,  Legio

Letterlijk: Tijger. Algemeen vertaald met Leeuw. Wordt gebruikt als toevoeging bij een jongensnaam. De echte achternaam van alle mannelijke sikhs. Zie ook: Kaur

Slok

IVb, VIIe,

Deel van een Var. Deze kan een of meer Slokas en een Pauri bevatten. Een slok kan bestaan uit een of meer strofes. Een slok geeft uitleg over één onderwerp.

Slok Mahla

IVb,

Zie: Slok en Mahla.

Sodar Rehras

IVb,

Verzameling composities uit de Goeroe Granth Sahib voor het avondgebed.

Sohila

IVb, XIXe, XXIVp,

Ook: Kirtan Sohila. Voorgeschreven avondgebed voor het slapengaan, te vinden de de SGGS.

Sri

Legio

Ook: Shir, Shree, Siri, Seri. Hindoe term voor Meneer, Heer. Engels: 'Sir'. Sikhs gebruiken het woord Sardar.

Stanza

IVb, VIIIe, X, XIIb, XVIIa, XVIIIj, XXIVj,

Deel van een gedicht. Soort strofe of vers.

Suhi

XVIIIj,

Een van de Rag's of Raga's.

Sutak

XVIIb

Hindoe (bij)geloof van vervuiling in een gezin als gevolg van een geboorte.

Takht

Vp,q, XXVII

Zetel van hoge autoriteit. Letterlijk: Troon. Er zijn 5 Takht's.

Tankhahia

Vq

Afvallige of gestrafte Sikh.

Tarpan

XVId,

Hindoe ritueel van het uitschenken van wijn als een religieuze offerande.

Thalmoet

Heilig boek van de Joden.

Tilak

XVId,

Hindoe gebruik van voorhoofd markering.

Tulsi stalk

XVId,

Een plant met medicinale eigenschappen.

Var

VIIe,

Ode in de Goeroe Granth. Bevat een of meer Slokas en een Pauri.

Vedas

XVId,

Heilige schriften van Hindoes.

Waheguru

Legio

Sikh naam voor God. Letterlijk: Wonderlijke/Schitterende vernietiger/verdrijver van de duisternis.

Waheguru ji ka Khalsa, Waheguru ji ki Fateh.

IVc, Vl, XVIr, XVIIIi, XXIVn,

Letterlijk: De Khalsa behoort Waheguru, de overwinning is ook aan Hem!. Sikh groet. Een verplichting voor gedoopte sikhs.

Whisk

Zie: Chaur.